OTA Care

Urinary Tract Infection

Utangulizi

Ugonjwa wa UTI, au Urinary Tract Infection, ni maambukizi yanayotokea katika mfumo wa mkojo. Mfumo huu unajumuisha figo, mirija inayounganisha figo na kibofu cha mkojo (ureters), kibofu cha mkojo, na urethra. Ingawa UTI inaweza kutokea katika sehemu yoyote ya mfumo huu, maambukizi mengi hutokea katika sehemu ya chini, yaani kibofu cha mkojo na urethra.

UTI ni ugonjwa wa kawaida, unaoathiri watu wa rika zote. Hata hivyo, wanawake wako kwenye hatari kubwa zaidi ya kupata UTI kuliko wanaume. Ikiwa ugonjwa huu hautatibiwa, unaweza kusababisha matatizo makubwa, ikiwemo maambukizi ya figo (pyelonephritis) ambayo yanaweza kuwa na madhara makubwa kiafya.

Aina za UTI

Kuna aina kuu mbili za UTI:

1. Maambukizi ya Chini ya Mfumo wa Mkojo – Haya yanahusisha urethra na kibofu cha mkojo. Maambukizi haya ya kibofu cha mkojo pia hujulikana kama cystitis.
2. Maambukizi ya Juu ya Mfumo wa Mkojo – Maambukizi haya yanaathiri figo na ureters, na yanaweza kusababisha ugonjwa hatari unaojulikana kama pyelonephritis, ambao unaweza kuleta madhara makubwa ikiwa hautatibiwa haraka.

Dalili za UTI

Dalili za UTI zinaweza kutofautiana kulingana na sehemu ambayo maambukizi yametokea. Baadhi ya dalili za kawaida ni:

• Maumivu au hali ya kuchoma wakati wa kukojoa.
• Hamu ya kukojoa mara kwa mara lakini kutoa kiasi kidogo cha mkojo.
• Mkojo wenye harufu mbaya au rangi isiyo ya kawaida (kama kuwa na damu au ukungu).
• Maumivu ya chini ya tumbo au mgongoni (hasa kwa maambukizi ya figo).
• Kuhisi uchovu au homa kwa maambukizi makali ya figo.

Sababu za UTI

UTI husababishwa na bakteria wanaoingia katika mfumo wa mkojo. Bakteria hawa huingia kupitia urethra na kuanza kuzaliana kwenye kibofu cha mkojo. Sababu za kawaida za UTI ni pamoja na:

• Bakteria – Escherichia coli (E. coli) ni bakteria wa kawaida anayesababisha maambukizi ya UTI. Anaishi kwenye utumbo lakini anaweza kusafiri hadi kwenye mfumo wa mkojo.
• Mahusiano ya kijinsia – Kufanya ngono mara kwa mara kunaweza kuongeza uwezekano wa kupata UTI, hasa kwa wanawake.
• Kuzuia mkojo – Kuwahi kuwa na tatizo la kutopitisha mkojo vizuri, kama kuwa na kizuizi kwenye njia ya mkojo (kwa mfano, kwa wanaume wenye tezi dume iliyovimba) kunaweza kuongeza hatari ya UTI.
• Vitu vingine – Kwa wanawake, kutumia sabuni kali au kuosha sehemu za siri kupita kiasi kunaweza kuondoa bakteria wazuri, na kuongeza nafasi ya maambukizi.

Hatari za UTI

Kuna baadhi ya vikundi vya watu ambao wako kwenye hatari kubwa zaidi ya kupata UTI:

• Wanawake – Urethra ya mwanamke ni fupi zaidi kuliko ya mwanaume, hivyo kufanya bakteria kufika kwenye kibofu cha mkojo kwa urahisi.
• Watu wenye historia ya UTI – Ikiwa mtu amewahi kupata UTI, kuna uwezekano mkubwa wa kurudia tena.
• Watu wenye kisukari – Watu wenye kisukari wako kwenye hatari zaidi kwa sababu ya uwezo mdogo wa mwili kupambana na maambukizi.

Matibabu ya UTI

UTI hutibiwa kwa kutumia antibiotiki. Daktari atachagua aina ya antibiotiki kulingana na aina ya maambukizi na hali ya mgonjwa. Matibabu kawaida huchukua siku chache hadi wiki moja. Kwa maambukizi makali ya figo, mgonjwa anaweza kuhitaji kulazwa hospitalini ili kupata matibabu ya ndani kupitia mishipa ya damu (IV).

Njia za Kujikinga na UTI

Kuna mbinu mbalimbali ambazo mtu anaweza kutumia ili kupunguza hatari ya kupata UTI:

1. Kunywa maji mengi – Hii husaidia kusafisha mfumo wa mkojo na kuondoa bakteria kabla hawajazaliana.
2. Kukojoa mara tu baada ya kufanya ngono – Hii inaweza kusaidia kuondoa bakteria ambao wanaweza kuingia kwenye mfumo wa mkojo.
3. Kutumia mavazi ya pamba – Mavazi ya ndani ya pamba huruhusu hewa kupita vizuri na husaidia kudhibiti unyevu, jambo linalozuia ukuaji wa bakteria.
4. Kuepuka sabuni kali au kemikali kwenye maeneo ya siri – Sabuni kali zinaweza kuondoa bakteria wazuri na kuongeza hatari ya maambukizi.

Hitimisho

Ugonjwa wa UTI ni maambukizi yanayoathiri mfumo wa mkojo na mara nyingi huathiri wanawake zaidi ya wanaume. Dalili zake ni pamoja na maumivu wakati wa kukojoa na kukojoa mara kwa mara. Kwa bahati nzuri, ugonjwa huu unatibika kwa urahisi kwa kutumia antibiotiki. Hatua za kinga kama kunywa maji mengi na usafi wa mwili zinaweza kusaidia kuzuia maambukizi haya.

Je, una maswali zaidi kuhusu UTI? Ni vyema kuonana na daktari haraka unapohisi dalili zozote za maambukizi.